بررسی دینامیکی اثر سیاست های حمایتی بر صادرات غیر نفتی با تاکید بر بخش کشاورزی

توسعه صادرات و کاهش وابستگی محصولات استراتژیک از اهداف مهم در برنامه ریزی هر کشوری می باشد. کشور ایران برای رهایی از اقتصاد تک محصولی همواره سعی در گسترش صادرات غیر نفتی داشته است. دراین میان صادرات محصولات کشاورزی از جایگاه خاصی در صادرات غیر نفتی ایران برخوردار است. برای بررسی اثرات سیاستهایی مانند کنترل قیمت محصولات کشاورزی از طریق قیمتهای تضمینی و تثبیتی و سیاست افزایش نرخ ارز در بخش کشاورزی پنج بخش در نظر گرفته شده است. در بخش تقاضای مدل ، تقاضای محصولات کشاورزی تعیین شده است تا در ارتباط با عرضه محصولات کشاورزی که از بخش عرضه و ظرفیت های تولیدی بدست می آید ، تعیین کننده سطح قیمتهای نسبی محصولات کشاورزی در بخش قیمت باشد. در بخش جمعیت و درآمد سیاست کنترل جمعیت بکار رفته است تا اثرات کنترل بر تقاضا ، تولید ، صادرات و واردات محصولات کشاورزی مورد بررسی قرار گیرد. بخش تجارت خارجه نیز که تعیین کننده میزان واردات و صادرات محصولات کشاورزی می باشد از نرخ ارز و قیمتهای نسبی تاثیر می پذیرد.بطور کلی این مدل در دو حالت اجرا شده است. در حالت اول فرض شده که شرایط فعلی حاکم بر بخش کشاورزی تا سال 1410 ادامه یابد . در حالت دوم سیاستهای افزایش نرخ ارز ، افزایش قیمت محصولات کشاورزی ، کنترل نرخ رشد جمعیت و ترکیبی از این سه حالت اعمال شده است. نتایج هریک از سیاستها بطور جداگانه مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج حاصل از اجرای این سیاستها نشان می دهد در شرایط پایه (اجرای مدل در شرایط فعلی ) شاخص های ‏‎icor‎‏ و نسبت سرمایه گذاری به ارزش افزوده به علت فرار سرمایه از این بخش کاهش یافته و سهم صادرات محصولات کشاورزی از کل صادرات غیر نفتی روند نزولی پیدا می کند. اجرای سیاستهای اشاره شده بر متغیرهایی نظیر ضریب خودکفایی ، ضریب تغذیه نرمال ، شاخص ‏‎icor‎‏ ، تولید ، مصرف محصولات کشاورزی ، سرمایه گذاری و ... دارای اثرات متفاوتی می باشد. یا مقایسه سیاستها بطور مجزا و ترکیبی مشخص شد که اجرای همزمان سه سیاست کنترل جمعیت ، آزاد سازی نرخ ارز و افزایش قیمت محصولات کشاورزی نسیت به سایر سیاستها اثر گذاری بیشتری دارد. با اجرای این سیاست ترکیبی در سالهای پایانی اجرای مدل ، صادرات از واردات محصولات کشاوزی بیشتر می شود. شاخص ‏‎icor‎‏ بهبود می یابد. ضرایب تغذیه نرمال نسبت سرمایه گذاری به ارزش افزوده ، تولید و نسبت صادرات محصولات کشاورزی به صادرات غیر نفتی و کل بهبود می یابد.